هەر کە بینیم دڵی بردم!

خۆشەویستی لە یەکەم بینیندا چەند گرینگ و جێی باوەڕە؟

هەر لە منداڵییەوە هەموومان ئاشنای ئەم جۆرە خۆشەویستییەین و بگرە بە بەرزترین ئاستی خۆشەویستیی دەزانین. لە فلیمەکاندا کوڕ و کچێک لە شوێنێک بە تەنیشتی یەکدا تێدەپەڕن، ئەوپەڕی سڵاوێک یان بەس بینینێک و تەواو! دەکەونە خۆشەویستیی یەکەوە و خۆیان بە ئاو و ئاگردا دەدەن بۆ گەیشتن بە یەک! کەچی ئاستی یەکترناسینیشیان نێزیک بە هیچە! تەنانەت وەختی وا هەیە ناوی یەکیش نازانن! لە چیرۆکە ڕۆمانسییەکانیشدا بە هەمان شێوە! خۆشەویستییەکی پاک و بێگەرد ئەویش لە پاش دوو چرکە یەکتربینین. بەڵام ئایا ئەم جۆرە خۆشەویستییە لە جیهانی ڕاستەقینەدا ڕوو دەدات؟ یان ئەگەر ڕووی دا هۆکارەکانی چین و چەند واقیعییە و ئاخۆ چەند سەقامگیر بێت؟

لە ئامادەیی بووم ڕۆژێکیان لەگەڵ هاوڕێیەکم لەپاش قوتابخانە دەگەڕاینەوە بۆ ماڵ. تاکوو یەکەم چواڕڕێیانەکە بە پیاسە دەڕۆیشتین و لەوێوە ڕێگامان لێک جیا دەبووەوە. ئەو ڕۆژەیان زۆر بێدەنگ بوو، تا نیوەی ڕێگاکە ڕۆیشتین و لەناکاو وتی ئەرێ تۆ باوەڕت بە خۆشەویستی لە یەکەم بینیندا هەیە؟ کە ئەوەی وت چاوەکانی خەریک بوو تەڕ دەبوون! خۆم لەو تەمەندا هەر کچێکم ببینیایە حەزم لێ دەبوو! ئەمەش بۆ ئەو تەمەنە زۆر ئاساییە! بەڵام ئیتر بەجۆرێک بوو پێموا نییە تەنانەت یەک کچیشم بینیبێت و حەزم لێ نەکردبێت! بۆیە قەت بیرم لەو پرسیارە نەکردبووەوە! ویستم بەگاڵتەوە وەڵامی بدەمەوە بەڵام کە سەیرم کرد ئەوها پرسیارەکەی بەجیدی بوو پەشیمان بوومەوە و وتم، نازانم! بڵێم چی! جا خۆ دڵی زەلام بەرەڵایە تەنانەت بەبێ بینینیش هەر توانای عاشقبوونی هەیە!

خۆ پرسیارەکە بەڕاست پرسیارێکی گرینگە! کاتێک سەیر دەکەیت بنەمای هەموو هونەر و شیعر و ڕۆمان و فلیم و گۆرانییە سۆزدارییەکان لەسەر ئەم جۆرە خۆشەویستییەیە! دەڵییت لەم بوارەدا مرۆڤ بەگشتی ڕێزی بۆ سرووشت زۆرترە تاکوو ئەرکی خۆی! بۆیە زۆربەی خەڵک ئەو جۆرە خۆشەویستییە ئەفسانەییە بەلایانەوە ئاستێکی بەرزتری هەیە لەوەی کە پاش تەمەن و ساڵانێکی زۆر پێکەوەبوون و گەشەکردن لەنێوان دوو کەسدا درووست دەبێت! پرسی خۆشەویستی هەست دەکەم لەپاش تەمەنی هەرزەکاری جارێکی تر و بەشێوەیەکی تر و لە تەمەنی نێزیک بە پیریدا دیسان سەرهەڵدەداتەوە! کاتێک پیاو یان ژن لەخۆیان دەپرسن ئاخۆ پاش ئەم هەموو ساڵە پێکەوەژیانمان، خۆشەویستیمان لەنێواندایە؟! پرسیارەکە لەم تەمەندا زۆر قورسترە چونکە ئەگەر هەست بکەیت خۆشەویستییەکە لاواز بووە و شتی دیکە پاڵی پێوە ناون بەردەوام بن لە پێکەوەژیان! ساڵەکان وەکوو بەفیڕۆچوونی تەمەنێک دێتە بەرچاو. بەهەرحاڵ با هەندێک لەم باسە ورد ببینەوە! سەیرە کە سەرەڕای ئەوەی هەموو مرۆڤێک هیچ نەبێت جارێک لە ژیانیدا ئەم پرسیارە بووە بە کەڵکەڵەی مێشک و خەیاڵی، بەڵام توێژیەنەوەیەکی کەمی لەسەر کراوە.

پرسیاری یەکەم ئەوەیە ئاخۆ لە چاوی زانستەوە ئەم جۆرە خۆشەویستییە ڕوو دەدات یان بەس هی نێو فلیم و ڕۆمانە ڕۆمانسییەکانە؟

لە ساڵی 2017 لە وڵاتی هۆڵنداـدا توێژینەوەیەک ئەنجام درا بۆ وردبوونەوە لەم جۆرە خۆشەویستییە و ئەو هەستەی لە یەکەم بینینی کەسێکدا ئەگەری هەیە ڕوو بدات. دەرکەوت کە ئەم هەست و خۆشەویستییە کوتوپڕە لە هەندێک کەسدا بەڕاست ڕوو دەدات. پێشتر ئەو گریمانەیە هەبوو کە کەسەکان دواتر ئەو هەستەیان تێدا درووست دەبێت کە پاش یەکەم بینینی خۆشەویستەکەیان عاشقی بوونە و ئەم بۆچوونە پاش درووستبوونی پەیوەندییە خۆشەویستییەکە سەرهەڵدەدات. بەڵام بە پێی ئەم توێژینەوەیە مرۆڤەکان لە یەکەم دیداردا ئەگەری هەیە بکەونە خۆشەویستییەوە. ئەم ئەگەرەش بەرامبەر کەسانی جوان زۆرترە. هەروەها لە پیاواندا زۆرتر ڕوو دەدات لەبەر ئەوەی ژنان لە هەڵبژاردنی هاوسەردا وردبینترن. زۆربەی جاریش ئەم جۆرە خۆشەویستییە یەکلایەنەیە.

ئێستا کە بەپێی زانست ئەم جۆرە خۆشەویستییە ڕوو دەدات، ئایا دەکرێت وەکوو خۆشەویستییەکی ڕاستەقینە سەیری بکەین؟ ئایا ئەم جۆرە هەستە کوتوپڕە لەگەڵ پێناسەی خۆشەویستیدا یەک دەگرێتەوە؟ خۆشەویستی واتە سۆز و دەربەستبوونی چڕ لەنێوان دوو کەسدا. واتە متمانە و یەکدی ناسین لە ئاستێکی بەرزدا. ئەمانەش بە چرکە و دەقە و ڕۆژ و دوو ڕۆژ درووست نابن! پێویستیان بە کات و ئەرکێکی زۆرە بۆ بنیاتنانی پەیوەندییەکی سەقامگیر. لەم ڕووەوە ئەم هەستە کوتوپڕانە ئەگەرچی ناوی خۆشەویستییان لەسەر دەنێین بەڵام خۆشەویستییەکی ڕاستەقینە نین و تەنها سەرنجڕاکێشران و حەزێکی کوتوپڕن بەرامبەر کەسێک کە بەهۆی کارلێکی مادە کیمیاوییەکان و هۆڕمۆنەکانی نێو جەستەوە ڕوو دەدەن.

هەڵبەت ئەمەش بەو مانایە نییە کە کوتوپڕ کەوتنە خۆشەویستییەوە هیچی لێ شین نابێت! ئەگەر بە وریاییەوە مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت، ئەو دوو کەسە بەردەوام بن لە یەکدیناسین و لێکتێگەیشتن و ئیشی تێدا بکەن. لەوانەیە زۆریش یارمەتیدەر بێت و ببێتە دەستپێکێکی باش و بگات بە خۆشەویستییەکی ڕاستەقینەش. بەڵام ئەگەر وریا نەبیت وەکوو ئەو هەموو نموونەیەی نێو کۆمەڵگات بەسەر دێت کە دەبیستین فڵانە کەس شێتی یەکتر بوون کەچی پاش زەواج دوو مانگ زیاتر پێکەوە نەیانتوانی بژین! دواجار ناکرێت بەپێی جووڵەی هۆڕمۆنەکان بڕیار لەسەر ژیانت بدەیت! هەستێک کە ئاوا کوتوپڕ سەرهەڵدەدات هەروا خێراش دادەمرکێتەوە! ئەو خۆشەیستییەی ئیشی تێدا دەکەیت و هەوڵی بۆ دەدەیت و ئەرکی بۆ دەکێشیت بەنرخترە و سەقامیرتریش دەبێت.

ئێستا ئەم جۆرە هەستە کوتوپڕە کە دەکرێت دەرفەتێک بێت بۆ کرانەوە بەڕووی درووستبوونی پەیوەندییەکی جیدیدا، لایەنە نەرێنییەکەی چییە؟

هەندیک جار ئەو سۆزە ئەوەندە بەهێزە کە ڕێگری دەکات لە ناسینی کەسی بەرامبەر! بەجۆرێک کە ناتوانیت یان ناتەوێت خەوشییەکانی ئەو کەسە ببینیت! ڕێک بەرامبەر هەڵەکانی کوێر دەبیت و تەنانەت ئەگەریش هەستیان پێ بکەیت پاساویان بۆ دەهێنیتەوە و خۆتی لێیان گێڵ دەکەیت! ئەمەش گرفتێکی گەورە درووست دەکات! ئەگەر بەردەوام بیت لە پەیوەندییەکەدا پاش ماوەیەک کە سۆزە کوتوپڕەکە دامرکایەوە، ئەو شتانەی پێشتر نەتبینیون بەیەکجاری دەڕژێن بەسەرتدا و ئەمەش پەیوەندییەکی دۆڕاوی لێ دەکەوێتەوە! بۆیە باشترە وریا بیت و خێرا نەکەویتە خۆشەویستیی کەسێکە. لەلایەکی تریشەوە ناکرێت یەکسەر وردبینێک بگریت بە دەستەوە و لە هەڵسوکەوتی بەرامبەرەکەت بکۆڵیتەوە، ئەمە وا دەکات لەڕادەبەدەر ڕەخنەگر بیت و یەکەم دیدارتان ببێت بە دوادیار و دەرفەتی گەشەپێدانی پەیوەندییەکتان نەبێت. ڕاستە هەندێک شتی بنەمایی هەن کە ناتوانیت لێیان لابدەیت بەڵام بەگشتی باشترە هاوسەنگیی شتەکان بپارێزیت؛ نەک ئەوەندە شتەکان بدەیتە دەست سۆز و عاتیفەوە کە نەتوانیت بەدرووستی کەسەکە بناسیت، نەک ئەوەش کە هەموو شتێک لەسەر مەنتیق و ناسین دابنێیت و دەرفەتی گەشەپێدانی پەیوەندییەکی تەندرووست نەهێڵیت. بۆیە ئەگەر بتەوێت لە پەیوەندییەکدا بەردەوام بیت تۆزێک پێویستت بە گەشبینی دەبێت.

بەکورتی ئەگەر خۆشەویستی لە یەکەم بینیدا ڕووی دا، دەتوانیت وەکوو دەرفەتێک کەڵکی لێ بگریت بۆ گەشەپێدانی پەیوەندییەکی پتەو  و درووستبوونی لێکتێگەیشتنێکی قووڵ. باشترە نەهێڵیت ئەو هەستە کوتوپڕانە بەسەرتدا زاڵ بن و بەرامبەر دیتنی کەسایەتی و تایبەتمەندییەکانی کەسەکە کوێرت بکەن با تووشی بڕیاری هەڵە نەبیت. دواتریش ئەگەر ڕۆیشتنە نێو پەیوەندییەکەوە پێویستە ئەرک بکێشیت بۆ گەشەپێدانی پەیوەندییەکەتان ئەگینا سۆزێکی کوتوپڕ بەتەنیا هیچی پێ ناکرێت! خۆشەویستیی ڕاستەقینە ئەوەیە کە دووقۆڵی ئەرکی بۆ دەکێشن و درووستی دەکەن نەک ئەوەی کە کوتوپڕ و لەخۆڕا ڕوو دەدات!